Wat te doen als het leven lastig is?

Wat te doen als het leven lastig is?

Het was te verwachten met de oplopende Covidcijfers: we hebben allemaal weer te maken met strengere maatregelen. We mogen niet meer naar een restaurant, we mogen minder mensen thuis ontvangen en sporten in teamverband en competities zijn stilgelegd. Vanavond is er weer persconferentie waarin mogelijk nog strengere maatregelen worden aangekondigd.

Ik merk dat ik me af en toe heel gefrustreerd voel dat een aantal mensen zich toch niet aan de regels houdt. En zelfs met een bewezen infectie naar het werk gaat of op bezoek bij anderen! Ik geloof dat als we ons allemaal strikt aan de regels zouden houden deze ‘halve lockdown’ niet nodig zou zijn (met alle faillissementen, banenverlies, polarisatie, onzekerheid en eenzaamheid van dien) en de zorg niet zo onder druk zou komen te staan. (En het lukt mijzelf ook niet altijd om me aan de regels te houden…)

Maar hoe andere mensen zich gedragen
is niet binnen mijn controle

We maken ons vaak vooral druk over zaken die helemaal niet binnen onze controle zijn. Zoals bijvoorbeeld Karin*, dermatoloog, die moeite heeft met twee collega’s die weinig empathisch zijn en niet begrijpen dat zij graag meer spreekuurtijd wil. Of net zoals Eefje*, internist en herstellende van een burn-out wiens moeder Covid kreeg en overleed. Ze was heel boos dat ze haar moeder in eerste instantie niet mocht bezoeken. Of Christa*, psychiater, bij wie begin dit jaar tijdens het bevolkingsonderzoek borstkanker werd ontdekt en die maar moe blijft na de behandeling.

* in het kader van privacy zijn de namen aangepast

Dat kost heel veel energie en levert eigenlijk niets op. Karin zou het liefst haar collega’s willen overtuigen van haar standpunt en zorgen dat zij ook meer tijd en aandacht aan de patient (en aan collega’s die het moeilijk hebben) besteden. Ze doet haar uiterste best en heeft het al op verschillende manieren geprobeerd, maar er verandert niets. Je kunt de ander nu eenmaal niet veranderen.

Eefje was in verband met haar ziekte nog niet aan het werk en zat zich thuis boos te maken op het verpleeghuis en het kabinet dat geen bezoek toeliet. Ze bleef maar mopperen en klagen tegen iedereen die het horen wilde. Aan de situatie veranderde dat niets.

Christa was ook boos. Vooral op haar lichaam, dat niet deed wat zij wilde. Ze voelde zich schuldig ten opzichte van haar collega’s, haar gezin, haar vriendinnen, omdat ze er niet voor hen kon zijn. Het veranderde niets aan haar fysieke conditie. Integendeel, ze werd alleen maar vermoeider en somberder.

Het is veel behulpzamer om te focussen
op de zaken waar je wel invloed op hebt.

 

Zodra je je focus verlegt op dingen waar je wel invloed op hebt kan de cirkel van invloed zich uitbreiden. Dat geeft een goed gevoel. Je voelt je kalmer en meer ‘in control’.

Door samen van een afstand naar de situatie te kijken zag Karin dat haar waarden verschillen dan die van haar twee collega’s. Toen ze eenmaal inzag dat het veranderen van haar collega’s onmogelijk was ging ze zich richten op wat er wel mogelijk was. Ze zocht vaker het contact met haar meer empathische collega’s en ze besloot naast haar werk een opleiding ‘dieet en dermatologie’ te gaan doen. Dat gaf veel voldoening: zo kan ze haar patiënten nog beter helpen.

Eefje had veel aan een zelfcompassietraining. Ze was daardoor beter in staat haar gevoelens te herkennen en erkennen. Ze zag in dat onder haar boosheid eigenlijk een groot verdriet zat. Ze kon zichzelf beter toestaan verdrietig te zijn over haar burn-out en het gemis van haar moeder en wat vriendelijker voor zichzelf zijn.

Christa had echt tijd nodig om te accepteren dat vermoeidheid na kanker heel veel voorkomt. Ook bij sterke, stoere artsen, die vinden dat ze alles aan moeten kunnen. Haar innerlijke criticus (en eigenlijk een hele ‘boardroom’) was heel sterk en liet haar voortdurend weten hoe slap ze was en dat ze zich niet zo moest aanstellen. Stukje bij beetje en met vallen en opstaan, lukte het haar om beter naar haar lichaam te gaan luisteren. Haar activiteiten af te stemmen op wat haar lichaam aankon. En het moeilijkste van alles: zich minder schuldig te gaan voelen.

Als het leven lastig is stel jezelf dan de vraag:

    • waar heb ik nu wel invloed op?
    • wat is wel binnen mijn controle?
    • wat is er nu mogelijk?
    • waar kan ik beter voor mezelf zorgen?
    • met wie is het fijn om nu contact te hebben?
    • hoe kan ik vriendelijker voor mezelf zijn?

 

Voel jij je ook wel eens eenzaam?

Voel jij je ook wel eens eenzaam?

Ik ben benieuwd hoe het voor jou is, maar ik begin steeds meer te wennen aan de nieuwe situatie. Ook al zijn wij, ‘rijke westerlingen’, niet gewend aan dood en chaos, blijkbaar kunnen we ons toch redelijk snel aanpassen aan veranderende omstandigheden. 

De laatste weken is er in de media veel aandacht voor eenzaamheid geweest.

In deze Covid-19 periode wordt pijnlijk duidelijk hoeveel mensen er eenzaam zijn en hoe dit nog eens is toegenomen door quarantaine en ‘social distancing’.

Ik heb dan vooral een beeld van oudere mensen, die nu ook nog eens geen bezoek mogen ontvangen. Of mensen die single zijn of alleen wonen. En ik denk ook aan sommige chronisch zieken of psychiatrische patiënten. En mensen die Covid hebben gehad: sommigen worden gemeden omdat hun omgeving bang is voor besmetting.

Eenzaamheid is misschien niet iets dat je direct met jezelf associeert.

Ik ook niet. 

Tot ik erover kwam te spreken met mijn supervisor. Zij vertelde me dat veel mensen eenzaamheid niet altijd bij zichzelf herkennen.

Ik vroeg me af wanneer ik in mijn leven eenzaam ben geweest en kon toch best wat periodes bedenken. Ik weet nog goed hoe eenzaam ik me voelde toen ik voor de deur van de eerste klas stond en in mijn eentje naar binnen moest bij die grote kinderen: ik had al leren lezen op de kleuterschool en ‘mocht’ een paar lessen gaan volgen op de grote school. Of toen ik gepest werd door een clubje populaire meiden in de vijfde klas. En ook wel toen ‘iedereen’ om me heen kinderen kreeg en ik niet: de gesprekken leken soms over niets anders dan ‘de kinderen’ te gaan.

Eenzaamheid is niet hetzelfde als alleen zijn.

Eenzaamheid is een gevoel van disconnectie, van niet verbonden zijn. Alsof niemand om je heen je begrijpt of zich om je bekommert. Dat betekent ook dat je je eenzaam kunt voelen terwijl er toch veel mensen om je heen zijn. Ik herken het wel bij mezelf en bij de artsen die ik coach als je het gevoel hebt dat je ‘anders’ bent. Als je het vak van arts helemaal niet zo geweldig vindt. Of als je geïnteresseerd bent in een meer holistische, integrale geneeskunde. Of als je je onzeker voelt in je werk, banger dan je collega’s bent om fouten te maken of niet goed voor jezelf durft op te komen.

Eenzaamheid is een heel persoonlijke ervaring. Sommige mensen hebben genoeg aan een paar goede contacten, anderen aan meer. De een heeft ook meer behoefte aan erkenning en waardering dan de ander. Pijn is bijvoorbeeld ook een heel persoonlijke ervaring. Ik weet het van als ik weer eens heftige buikpijn had door de endometriose. Je kunt bijna niet uitleggen wat je precies ervaart aan iemand anders. Dat voelt soms eenzaam.

Iedereen voelt zich wel eens eenzaam. We zijn nu eenmaal mensen met wie het soms goed gaat en soms ook niet. We maken allemaal dingen mee. We hebben ieder, door onze aanleg, opvoeding en omstandigheden, onze eigen beleving. We vinden het moeilijk om ons kwetsbaar op te stellen, onze gevoelens te delen.

Wanneer voel of voelde jij je weleens eenzaam?

Misschien heb jij moeilijke periodes gehad in je leven.
Of heb je nare dingen meegemaakt in deze Covid-periode of heb je je onveilig gevoeld.
Misschien voelde jij je eenzaam in je rol als juf of leraar voor je kinderen de afgelopen periode omdat je partner niets daarin deed: ineens vielen veel mensen terug in oude rolpatronen.
Of woon je niet samen en voelde het huis ineens extra leeg. 
Misschien heb jij moeite om al je taken thuis en op het werk te combineren en denk je dat je de enige bent. 
Misschien heb je een fout gemaakt en heb je een dierbare patiënt verloren.

Er zijn ontelbaar veel redenen om eenzaam te zijn

Maar het is nog moeilijker als je in een omgeving werkt, waar je stoer en sterk wordt geacht te zijn. Waar je gewend bent alles alleen op te lossen. Waar weinig ruimte is voor emoties. Of zoals mijn Engelse supervisor het omschrijft: waar perfectionisme ‘socially sanctioned’ is.

Gelukkig lijkt er deze periode wel iets te veranderen in de medische wereld. De initiatieven om als zorgverlener goed voor jezelf te zorgen, je emoties te delen en daarbij als ziekenhuis of instelling hulp aan te bieden leken als paddenstoelen uit de grond te schieten. Ineens ‘mag’ je kwetsbaar zijn. Als we dat na deze periode kunnen vast houden zou dat heel mooi zijn!

Eenzaamheid is net als alle emoties een teken dat er aan een behoefte niet is voldaan. Het is een manier van ons systeem om ons aan te zetten tot actie. 

Voel je je eenzaam? Wees dan mild en vriendelijk voor jezelf. Ook al voelt het juist wel zo, je bent niet de enige die dit voelt.

Vraag jezelf: wat wil dit gevoel mij vertellen? Wat heb ik nu nodig? Zoek een manier om dat voor jezelf te regelen.

Vaak is dat een luisterend oor. Als dat ook voor jou geldt, kijk dan of je je verhaal met een vriend of vriendin, je partner of een collega kunt delen. En anders vind je hier verschillende luisterinitiatieven. 

Of neem contact met mij op voor een gratis ‘lucht je hart sessie’. 

Wat vertel jij jezelf?

Wat vertel jij jezelf?

Hoe gaat het met jou? Ik hoop dat je gezond bent en dat je je goed voelt, hoe je leven en je werk er op dit moment ook uit zien in deze Corona-tijd.

Kranten en social-media berichten spreken veelvuldig over zorgverleners in de frontlinie, die strijden tegen de vijand, het Corona-virus. Er wordt triage gedaan. De zorgverleners zijn onze helden waarvoor applaudisseren. Er wordt gesproken in oorlogstaal. Er is een onzichtbare vijand die we met zijn allen moeten verslaan door thuis en op anderhalve meter afstand te blijven. 

Veel artsen die ik spreek voelen zich hier ongemakkelijk bij. Ze zijn blij met de waardering, maar hadden die ook wel gewild toen er nog geen Corona-crisis was. Daarnaast voelen ze zich geen heldhaftige soldaten, maar gewoon professionals die zo goed mogelijk hun werk doen. Zij het onder ongekende omstandigheden. De meeste artsen staan ook niet vooraan en hebben het soms zelfs veel minder druk.

Dit soort taalgebruik heeft ook gevolgen voor ons allemaal. Als we als mensen ‘oorlogs’-woorden horen, dan wordt ons gevaarsysteem getriggerd. We gaan in overlevingsstand en zijn bezorgd om onze veiligheid. We voelen ons angstig en onzeker en gaan bijvoorbeeld hamsteren. 

Voor een deel is deze angst natuurlijk en reëel en helpt het ons om ons aan de regels te houden.

Aan de andere kant kunnen we doorschieten in onze reactie. Worden we overmatig bang, zien we geen nuance meer en nemen we geen goede beslissingen. Ons rationele brein wordt als het ware gekaapt door ons emotionele brein. We gaan gekke dingen doen.

 

Hier speelt het nocebo-effect, het negatieve broertje van het placebo-effect. In beide gevallen krijg je wat je verwacht. In het geval van het placebo iets positiefs. In het geval het nocebo iets negatiefs: door het dreigende taalgebruik worden we onzekerder en angstiger dan nodig is en vermindert ook letterlijk onze weerstand!

De oorlogstaal helpt ons ook niet om beter met het Corona-virus om te gaan:het is geen vijand, die we kunnen verslaan. Virussen zijn nu eenmaal onderdeel van ons ecosysteem en zullen blijven bestaan.

Taal is dus cruciaal.

Het helpt ons om onze woorden zorgvuldig te kiezen.
Dus in plaats van:

Crisis Ongewone omstandigheden
De strijd winnen Aan het werk zijn
Zorghelden Deskundige, betrokken zorgverleners
Social distancing Physical distancing
Ik kan mijn vrienden niet zien We beschermen elkaar
Ik ben gedwongen thuis te blijven Ik ben dankbaar dat ik veilig thuis ben

Dat geeft meteen een heel ander gevoel. We ervaren zo meer grip, meer ontspanning en meer mogelijkheden. We staan in de ‘kalme’ stand in plaats van in de gevaarstand. We kunnen zo beter nadenken, zijn creatiever en kunnen elkaar en onszelf steunen in deze bijzondere tijden.

De feiten zijn hetzelfde, maar we kunnen er beter mee omgaan.

Een heel mooi voorbeeld hiervan is het blog van Anniek Baumfalk, Anios Neurologie op de website van de Jonge Dokter. Ze heeft ook moeite met de ‘oorlogsretoriek’ en ziet de zorg nu liever als een zeilschip dat veilig door de storm probeert te varen tot de wind is gaan liggen. Het is daarbij nodig om de zeilen te reven en koers te houden. (We hebben geen GPS, maar we varen op zicht, aldus Rutte). En ook letterlijk een oogje in het zeil te houden: op onszelf en onze naasten.

Bovenstaande geldt ook voor hoe we tegen en over onszelf praten!

Doe je dat op een strenge, kritische, afkeurende manier of op een vriendelijke, begripvolle, ondersteunende manier? Ben jij je eigen innerlijke criticus of coach? Zou je wat je tegen jezelf zegt ook tegen een goede vriendin zeggen?

Wat vertel jij jezelf?
Ik ben hier helemaal niet goed in, ik kan niet tegen deze stress.
Als ik thuis kom heb ik geen fut meer om de kinderen te helpen met hun schoolwerk, ik ben een slechte moeder
Iedereen verwacht dat ik nu de leiding neem, maar dat kan ik niet, daar ben ik echt niet geschikt voor.
……

Hoe zou dat positiever en aardiger kunnen?
Heel veel zorgverleners voelen zich nu net als ik gespannen, het zijn bijzondere omstandigheden.
Deze weken vragen veel energie van mij. Het is logisch dat ik de kinderen dan niet meer kan helpen. Ik kan ze wel een knuffel geven.
Ik ben aan het leren om een team aan te sturen. Dat vind ik best lastig en dat is ok.
……

Ook hier geldt dat je gevaarsysteem getriggerd wordt als je kritisch tegen jezelf bent en dat vriendelijke woorden je helpen om in de kalme ‘zorgstand’ te komen.

Ik wens je dus heel veel vriendelijke woorden toe!

Voel jij je ook als een typische dokter in corona-tijd?

Voel jij je ook als een typische dokter in corona-tijd?

Eind februari werd de eerste besmetting met Covid-19 vastgesteld in Nederland. Toen dachten de meesten van ons nog dat het zo’n vaart niet zou lopen. Inmiddels weten we beter…

De wereld zoals we die kennen is helemaal veranderd. Zo ook het dagelijkse werk van artsen. Sommigen werken extra hard, draaien meer uren en krijgen hun rooster pas vlak van tevoren. Anderen hebben het juist rustig: de gewone poli’s en spreekuren zijn weggevallen. De consulten worden zoveel mogelijk telefonisch of via beeldbellen gedaan.

Ik herken in de verhalen van de artsen die ik spreek en in de berichten die ik lees de emoties waar ik in het vorige blog over schreef. De angst om ziekte van naasten en om zelf ziek te worden. De boosheid om gebrek aan beschermingsmiddelen en frustratie om samenwerkingen die na een aantal weken toch niet meer zo soepel lopen. Het verdriet om het gebrek aan contact met naasten en om dierbare patiënten die overlijden. En ook de blijdschap om het gevoel van saamhorigheid en de wetenschap echt iets bij te kunnen dragen.

Een andere emotie die me steeds vaker opvalt in de verhalen van de dokters is schuldgevoel. 

Ze voelen zich schuldig omdat ze juist te weinig te doen hebben. Het hele land bedankt hen, maar ze hebben eigenlijk nog niet veel gedaan. Het normale werk ligt stil en de toestroom van mogelijke Corona-patiënten lijkt mee te vallen.

Ze voelen zich schuldig omdat ze niet kunnen of mogen werken. Ze zitten in hun zwangerschapsverlof, ze zijn thuis met een burn-out of ze hebben zelf Corona. Het wringt om ‘van de zijlijn’ te moeten toekijken.

Ze voelen zich schuldig omdat ze er niet voldoende kunnen zijn voor de kinderen die thuis les krijgen. Voor ouder(s) die alleen zijn en hulp nodig hebben. Voor een vriend of vriendin die het moeilijk heeft.

Ze voelen zich schuldig omdat ze hun patiënten niet de benodigde tijd en aandacht kunnen geven. Het is gewoon te druk. Aanraken mag niet en dat terwijl deze patiënten extra angstig zijn en juist nog meer geruststelling nodig hebben.

Het moeilijkst is misschien wel om hun naasten te moeten verbieden op bezoek te komen of zelfs afscheid te nemen…

Ook dit schuldgevoel is volstrekt logisch en normaal onder deze omstandigheden.

Dit schuldgevoel heeft alles te maken met de typische eigenschappen van dokters. In de wetenschappelijke literatuur worden zoal genoemd: intelligent, zorgzaam, betrokken, gevoelig, hoog verantwoordelijkheidsgevoel, hardwerkend, (zelf-)kritisch, onafhankelijk, autonoom.

Zoals wij in ons boek ‘Hart voor de dokter’ beschrijven zijn deze eigenschappen vaak al aanwezig in mensen die ervoor kiezen geneeskunde te gaan studeren. Tijdens de opleiding en in de medische werkomgeving worden deze nog eens versterkt.

Onder druk neigen we als mensen door te schieten in onze persoonlijke eigenschappen. Dan kan het zijn dat we als arts overbezorgd, oververantwoordelijk en overgevoelig raken. Dat we vinden dat we extra sterk, extra aanwezig en extra zelfstandig moeten zijn.

En als dat niet lukt (zelfs als dat onmogelijk of onnodig is) voelen we ons schuldig.

Wat kan je in dit geval helpen?

1. Ga na welke gedachte of overtuiging onder je (schuld)gevoel schuilt. ‘Ik moet er zijn voor mijn patiënten /voor de mensen om mij heen’, ‘Ik moet sterk zijn en het alleen kunnen’, ‘Ik mag geen fouten maken’.

2. Behandel je zelf op een zorgzame en warme manier. We leven in uitzonderlijke omstandigheden. Heel veel mensen (dokters) voelen zich nu angstig en onzeker, hebben het idee dat ze tekort schieten. Dit hebben we allemaal nog nooit meegemaakt.

3. Ga op zoek naar helpende gedachten die voor jou werken. ‘Ik doe wat ik kan, zo goed als ik kan’, ‘Ik voel me zo omdat ik een warm en zorgzaam persoon ben en graag wil helpen’, ‘Er is een grens aan wat ik kan doen’. ‘We doen belangrijk werk met z’n allen’. ‘De emoties die ik nu voel zijn normaal in deze omstandigheden’, ‘Ik ben niet de enige’. ‘Het is wat het is’.

Zou je het fijn vinden om deze stappen samen door te nemen?
Of om gewoon even je hart te luchten? 

Neem dan contact met mij op
voor een gratis ‘Lucht je hart sessie’. 

Warme groet, Marga

Een koel hoofd en een warm hart. Hoe doe je dat in corona-tijd?

Een koel hoofd en een warm hart. Hoe doe je dat in corona-tijd?

-Ik schrijf eerder een nieuw blog dan je van mij gewend bent. Dat heeft natuurlijk alles te maken met deze onwerkelijke, onzekere tijd. Ik geef je juist nu graag wat extra handvatten.

Misschien vind jij het heel fijn om wat tips te krijgen om goed voor jezelf te zorgen en zo goed mogelijk te blijven functioneren.

Misschien heb je er helemaal geen behoefte aan. Heb je wel wat anders aan je hoofd dan een nieuwsbrief te lezen.

Zo zijn we allemaal anders.

Zo blijven sommigen ‘cool’ onder stress, anderen worden juist heel onrustig en angstig. In de Corona-crisis die we nu allemaal meemaken is de stress extra groot. Een onzekere situatie van deze omvang hebben wij eigenlijk nog nooit meegemaakt. Het speelt zich voornamelijk af op het gebied van gezondheid en gezondheidszorg.Het gaat over leven en dood. Het kan heel bedreigend voelen.
En het is tegelijk je werk! Je wilt er ook voor mensen zijn, voor patiënten en de mensen die je lief zijn. Je hart warm houden. Juist nu!

Hoe ga jij om met de huidige situatie? Thuis en op je werk? Voel jij je goed, krijg je misschien wel energie van deze situatie? Vind je het lekker om nu juist in actie te komen? Plannen te smeden en de schouders eronder te zetten? Of voel je angstig en onzeker? Val je juist een beetje stil? Of zou je zelfs liever onder een deken willen kruipen en pas tevoorschijn komen als deze crisis is overgewaaid?

Het kan allemaal.

En het kan ook van dag tot dag, of zelfs van uur tot uur of van minuut tot minuut wisselen.

Emoties kun je onderverdelen in 4 hoofdgroepen: bang, boos, bedroefd en blij. 

Bang. Ik denk dat iedereen de afgelopen dagen en weken wel een keer bang is geweest. Hoe gaat dit aflopen? Welke gevolgen gaat dit hebben voor mij en mijn omgeving? Hoeveel mensen worden er werkeloos? Als ik maar niet heel erg ziek word of mijn ouders. Ik had er zelf vorige week veel last van. Deze week gaat het beter omdat ik van mezelf maar 3x per dag nieuws mag lezen. 

Als arts. Ben je misschien extra bang om besmet te raken.Of je gezin te besmetten. Misschien vraag je je wel af of je het wel aankunt als het (nog) drukker gaat worden of als je ingewikkelde beslissingen over leven of dood moet gaan nemen. Je bent bang machteloos te staan. Ik hoor van veel artsen dat ze met een knoop in hun buik rondlopen.

Boos. Zoveel mensen zoveel meningen. Sommige meningen roepen nu heel veel boosheid op. Ik was zelf enorm kwaad op een aantal politici die in deze tijd een slaatje proberen te slaan uit de onzekerheid en de ‘onderbuik’. Of domme uitspraken doen. Juist nu we zoveel mogelijk samen moeten werken.

Als arts. Ben je misschien wel heel boos dat zoveel mensen zich niets van de 1,5 meter afstand aantrekken, terwijl jij probeert zieke mensen op te vangen en beter te maken. Of ben je kwaad dat je onvoldoende beschermingsmiddelen hebt en dat er maar niets geregeld lijkt te worden voor jouw beroepsgroep of situatie.

Bedroefd. Ik voel me verdrietig als ik denk aan al die mensen in verzorgings- en verpleeghuizen of zelfs op de IC die nu geen bezoek meer mogen ontvangen. Of aan mensen die nu op plekken leven waar de gezondheidszorg niet zo goed is als hier. 

Als arts. Ben je misschien wel verdrietig dat je er even minder kunt zijn voor je kinderen of je ouders. Dat je geen bezoek kunt toelaten bij je patiënten. Of dat er iemand alleen is gestorven…

Dat zijn allemaal normale reacties op deze abnormale situatie.

Het helpt om je emoties te kunnen reguleren en je er niet door te laten overspoelen. Je wilt nu juist scherp en alert zijn. Je wilt goed en helder kunnen nadenken. Je wilt het hoofd koel houden. Je wilt vriendelijk en begripvol voor je patiënten en hun omgeving kunnen zijn. Je wilt compassie kunnen blijven voelen. Je wilt een warm hart houden. 

Wat kun je doen als er emoties opkomen? 

Hoe houd je je hoofd koel en je hart warm?

1. Benoem je emotie. ‘Name it and you tame it’. Door je emotie te benoemen neem je er iets meer afstand van en krijg je er meer grip op. ‘Oh, dit is angst’, ‘Wow, ik voel me boos’, ‘Dit maakt me verdrieitig’.

2. Laat de emotie er zijn. ‘Feel it and you can heal it’. Het liefst voelen we onaangename emoties niet en proberen we ze weg te drukken of te ontkennen. Juist door er even de ruimte aan te geven kan het gevoel makkelijker verdwijnen. Want ‘what you resist persists’.

3. Ga vriendelijk met jezelf om. Het is normaal om deze gevoelens te hebben. Het is geen teken van zwakte, maar een teken van menselijkheid. Er zijn er velen die zich net zo voelen als jij. Spreek jezelf toe zoals je bij een kind zou doen, vanuit mildheid, zorg en warmte.

Wat kun je doen als je overspoeld wordt door emoties?
Als je overspoeld wordt door emoties dan wordt je amgydala als het ware gekaapt en kun je niet meer nadenken . Deze oefening helpt je om snel tot rust te komen. Je kunt op elk moment meteen toepassen. Ook terwijl je bezig bent, terwijl je in je beschermende kleding aan het werk bent. Of juist voor of na je werk.

 

– Voel je voeten op de vloer. Waar raken je voeten de vloer? Waar voel je de meeste druk? Waar de minste?Dat doe je door met je aandacht naar je voeten te gaan. 

– Hoe voelen je voeten in je sokken, je schoenen?

– Beweeg een beetje van links naar rechts en daarna van voor naar achter. Maak kleine rondjes. Blijf met je aandacht bij je voeten.

– Begin langzaam een stukje te lopen (of doe deze oefening terwijl je van de ene plek naar de andere loopt!)

Tot slot is er nog een emotie die ik niet heb genoemd en dat is blijheid.
Het is prachtig om te zien welke creatieve initiatieven er in eens ontstaan. Hoeveel mensen er zijn die elkaar willen helpen en ondersteunen. Ik voel veel dankbaarheid dat we in zo’n goed georganiseerd land leven met een goede gezondheidszorg. 

Als arts. Merk je ineens wat er mogelijk is als de regels wegvallen. Als er gehandeld moet worden. Je doet betekenisvol werk dat er nu extra toe doet. Je maakt een verschil! Ik hoor van veel artsen dat ze nu een enorm teamgevoel hebben. Echt ergens samen voor staan en hier, hoe paradoxaal misschien, ook positiviteit en energie uit halen.

Blijf goed voor jezelf zorgen!
Hoe blijf je in deze hectische tijd als dokter overeind?

Hoe blijf je in deze hectische tijd als dokter overeind?

We leven momenteel in een ongelooflijk hectische tijd. De Corona-pandemie heeft effect op alle facetten van ons leven en het is onzeker wat de uiteindelijke gevolgen zullen zijn. Op de korte en op de lange termijn. Dit hebben de meesten van ons nog nooit meegemaakt.

Ook als artsen hebben we een crisis op deze schaal nog niet eerder meegemaakt.  

En veel artsen staan in de frontlinie. Zij moeten, samen met verpleegkundigen, laboranten en andere zorgverleners, de opvang en behandeling van de meest zieke mensen verzorgen. Ondertussen gaat de zorg voor andere patiënten waar nodig en mogelijk ook door.

Ze hebben een hogere werkdruk. Veel mensen hebben vragen. Protocollen moeten worden aangepast. Zorg moet op een andere manier worden geleverd en de veiligheid van alle patiënten en zorgverleners moet worden gewaarborgd.

 

Ze moeten beschikbaar zijn. Dienstroosters worden aangepast. Nascholingen worden afgelast. Vakanties en verloven worden ingetrokken of afgezegd.

Ze lopen een groter gevaar zelf ziek te worden. Ze komen in contact met besmettelijke patiënten. De beschermende middelen dreigen op te raken. Ze werken hard, raken vermoeid en hebben minder weerstand.

Daarnaast zijn ze ook gewoon mens en hebben ze een rol als moeder/vader, partner, dochter/zoon, vriendin/vriend, buurvrouw/buurman. Ze zijn bezorgd om de mensen om hen heen. Maken zich druk om hamsterende landgenoten. En hebben een menig over de aanpak van de overheid en het RIVM. We bevinden ons nu allemaal in een unieke, onzekere, stressvolle situatie.

En, ze zijn getraind in een medische cultuur van doorzetten en klaar staan, van niet zeuren maar doorgaan. Ze zijn nu nog meer dan anders geneigd alle tijd, aandacht en energie aan de zorg voor patiënten te geven. Extra diensten te doen en extra hard te gaan werken. Vooral rationeel te blijven en geen emoties toe te staan. En dat is heel begrijpelijk.

Hoe blijf je als arts in deze hectische tijd overeind?

Denk ‘En…en’ in plaats van ‘of….of’.

Zorg goed voor je patiënten EN zorg goed voor jezelf. Deze situatie is niet in een weekje over. Dit gaat een aantal weken (of misschien nog wel langer!) duren. Het wordt geen sprint maar een marathon. Dus: Eet en drink voldoende. Ga op tijd naar het toilet en naar bed. Als je klaar bent met werken ontspan dan ook echt. Dat kan ook door te gaan wandelen of een rondje te gaan hardlopen.

 

 

 

Of volg een online yoga-les. Bijvoorbeeld bij Yoga with Adriene kun je uit allerlei gratis yoga-lessen kiezen: van 5-10 minuten tot 45-60 min, van rustig tot pittig. En vaak hebben de lessen een thema: ‘mental focus’, ‘yoga for anxiety’, ‘yoga for lunch’. Er is voor elke situatie een geschikte les.

Werk hard EN sta af en toe even stil. We zitten in een crisissituatie, die nieuw voor ons is. We voelen ons het ene moment heel stevig en standvastig en het andere moment angstig en onzeker. Je bent eerst in staat heel praktisch allerlei dingen te regelen en beslissingen te nemen. Vervolgens ben je bang dat de snotneus van je kind of dat hoestje van je moeder het begin van Corona is. Dat is normaal. Dat is menselijk. Sta af en toe even stil bij hoe het met je gaat. Wees vriendelijk en geef jezelf erkenning voor wat je voelt. Spreek jezelf toe: ‘dit valt niet mee, ik doe, samen met vele anderen, wat ik kan’.

Neem de leiding EN vraag hulp. Als arts ben je vaak gewend verantwoordelijk te zijn en zo veel mogelijk alles zelf op te lossen. Deze eigenschap is in deze situatie ook heel handig. Je zult de leiding moeten nemen, knopen moeten doorhakken. Maar vraag ook hulp. Op het werk en thuis. Ik zag op LinkedIn dat ondersteunend personeel in het ziekenhuis aanbiedt maaltijden te regelen. Er zijn veel mensen, bijvoorbeeld in de horeca, die nu niet mogen werken en graag hun steentje bijdragen (bijvoorbeeld alsjijzorgtpasikop.nl/). Vraag hen boodschappen te doen of op te passen. Wat het ook maar is dat jou kan ondersteunen.

Het zijn spannende tijden EN het biedt mogelijkheden. Sommige mensen zijn ziek of hebben naasten die ziek zijn. Voor sommige mensen is de toekomst financieel ineens heel onzeker. EN er ontstaan allerlei initiatieven om elkaar te helpen. Er wordt meer gebruik gemaakt van e-health en e-learning. Het is in ieder geval goed voor het milieu…

Ik wens je hoe dan ook heel veel sterkte, wijsheid en (zelf-)compassie!!!