Besteed jij genoeg aandacht aan de belangrijkste relatie in je leven?

Besteed jij genoeg aandacht aan de belangrijkste relatie in je leven?

door | jul 26, 2021 | blog

Inmiddels is in heel Nederland de zomervakantie aangebroken. Een tijd om wat meer te kunnen ontspannen na de hectische maanden met een derde Covid-golf en nog meer uitgestelde zorg.

Een periode om wat meer tijd en aandacht te kunnen schenken aan je relaties. Je man, je kinderen, je vrienden, je familie. Relaties zijn een groot en zeer belangrijk onderdeel van ons leven en ons gevoel van geluk en welzijn.

Maar wat is eigenlijk de belangrijkste relatie in je leven?

Juist: de relatie met jezelf!

Het is de langste en de sterkste relatie die je ooit zult hebben.

En hoe is die relatie op dit moment?

Behandel je jezelf net zo zorgzaam en vriendelijk als je andere relaties? Of ben je streng voor jezelf, gun je jezelf geen vrije tijd en zet je jezelf op de laatste plaats? Ook in de vakantie?

Het lastige is dat we geen keuze hebben. Als het gaat om vrienden en kennissen is het makkelijker om te kiezen met wie je tijd wilt doorbrengen en met wie juist niet. (Ook al vinden vrouwen dat ook vaak nog moeilijk!). Je maakt graag een afspraak met die gezellige, positieve buurvrouw, maar liever niet met die collega die altijd loopt te klagen.

Jezelf kun je niet ontlopen. We proberen dat misschien soms wel door ons in het werk of allerlei activiteiten voor anderen te storten. Door ons onder te dompelen in een verslavende Netflix-serie of toch een glaasje wijn teveel te drinken. Je hebt het gewoon met jezelf te rooien.

Je kunt niet van jezelf scheiden. Als de relatie met jezelf niet goed is zit je de rest van je leven als het ware in een ongelukkig huwelijk. En in dit geval is de enige die daarvoor verantwoordelijk is jijzelf. Je kunt niemand anders de schuld geven… 😉

Hoe word je een betere vriend van jezelf?

Hoe verbeter de niet altijd zo gezonde relatie met jezelf?

1. Besef dat het niet aan jou ligt. We zijn allemaal het product van onze genen, opvoeding, cultuur, opleiding en gebeurtenissen in ons leven. Vrouwen leggen de lat hoog voor zichzelf: ze willen, gevoed door hun socialisatie als hoog-opgeleide vrouw in de 21e eeuw een perfecte dokter, partner, moeder, dochter, vriendin en wat al niet meer zijn. Wees dus mild voor jezelf. (veel meer over deze socialisatie als vrouw en dokter lees je in mijn boek Veerkracht voor Vrouwelijke artsen)

2. Ontwikkel een vriendelijke houding naar jezelf. In relaties met andere mensen accepteer je wel dat zij niet perfect zijn. Vergeef je hun fouten, lach je om lastige eigenschappen, sla je een arm om iemand heen omdat hij of zij het moeilijk heeft. Gewoon, omdat je van ze houdt. Kijk eens of je hetzelfde bij jezelf kunt beginnen te doen. Jezelf kunt behandelen zoals je beste vriendin.

3. Zorg goed voor jezelf. Neem regelmatig rust. Doe dingen jij echt leuk vind. Maak tijd voor jezelf vrij, ook in de vakantie. Maak keuzes die goed zijn voor jou. Doe een kwispelcheck.

4. Creëer zoveel mogelijk positieve emoties. Als tegenwicht tegen onze negativity bias is het behulpzaam zoveel mogelijk positieve emoties te creëren. Bijvoorbeeld door het beoefenen van dankbaarheid (ook voor jezelf!). Nog meer tips voor een dosis positieve energie vind je hier.

5. Bouw een selfcare-stop in. Als het weer eens veel te druk is, er iets tegenzit of je merkt dat je toch weer kritisch op jezelf bent doe dan een selfcare-stop. Een korte pauze met 4 stappen.

Stap 1: Mindfulness. Erken dat dit een moeilijk moment voor je is. Jezelf toestaan te voelen precies zoals je je nu voelt.

Stap 2: Common humanity. Realiseer je dat wat jij nu voelt door veel anderen in dezelfde situatie ook zo zou worden ervaren. Je bent niet de enige. Worstelingen en gedoe horen nu eenmaal bij ons mens-zijn.

Stap 3: Vriendelijkheid. Spreek jezelf vriendelijk en bemoedigend toe. Net zoals je bij een goede vriend of vriendin in dezelfde situatie zou doen.

Stap 4: Vriendelijke, zorgzame actie: Vraag jezelf af, wat heb ik nu nodig? Misschien kun je iets doen om het jezelf wat makkelijker en aangenamer te maken (een paar keer diep ademhalen, een kopje thee halen, een vriendin bellen) of misschien moet je juist een stevig in actie komen (die lastige brief nu schrijven, een grens stellen, iets afzeggen).

Ik lijk Siri wel!

Ik lijk Siri wel!

door | jun 25, 2021 | blog

‘Ik lijk Siri wel!’

Deze uitspraak hoorde ik vorige week van een vrouwelijke dokter.

‘Mensen willen voortdurend iets aan mij vragen, iets van mij weten. Of ze willen dat ik dingen voor hen regel. Assistentes storen mij de hele tijd tijdens mijn spreekuur. Patiënten zijn sinds de hele Corona-crisis veel meer wantrouwend ten aanzien van de medische wetenschap. Ik moet veel meer uitleggen. En als ze niet vanwege de lange wachtlijsten en inhaalzorg niet snel terecht kunnen voor een afspraak vragen ze mij om te bellen: ‘als u zelf belt, dokter, dan is het zo geregeld.’

Thuis gaat het net zo. Mijn kinderen vragen waar hun favoriete shirt of hun sporttas is gebleven. Mijn man vraagt wanneer we ook alweer op vakantie gaan en gaat er vanuit dat ik de kaartjes voor de schouwburg regel nu dat weer kan. Ik word gek van al dat gezeur aan mijn hoofd!’

Voel jij ook soms een soort Siri (of Alexa, of Google-assistant of Bixby)? Zo’n ingebouwde persoonlijke assistent die altijd beschikbaar is, op (bijna) alles antwoord weet, die het leven van de gebruiker makkelijker wil maken en waar je maar tegen hoeft te roepen?

Of ben jij meer een duizenddingendoekje?

Zo’n doekje dat je overal voor kunt gebruiken. Stof afnemen, aanrecht schoonmaken, vlekken verwijderen, ramen streeploos wassen, kruimels bij elkaar vegen, afdrogen, snoetjes poetsen, billen afvegen en ga zo maar door.

Zo’n doekje dat alle problemen wegveegt als stof op een vensterbank. Die begrip heeft voor elk standpunt. Die zonder morren elke opdracht uitvoert. Die het ‘vuile werk’ opknapt, dat lastige gesprek nog wel even doet. Die extra taak, die niemand wil, nog wel op zich neemt en ga zo maar door.

Hoe komt het dat jij je Siri of een duizenddingendoekje voelt???

Ten eerste omdat je gewoon echt goed bent in een aantal dingen!
Je bent slim. Je weet veel. Je bent gestructureerd. Je hebt overzicht. Je weet in hectische situaties je hoofd koel te houden. Je bent lekker praktisch en weet hoe je snel en handig dingen kunt regelen. Je bent goed met mensen. Je weet wat ze nodig hebben. Je blijft geduldig en kalm. Je bent vriendelijk en behulpzaam.

En ten tweede omdat je bent doorgeschoten in je talenten.
Je voelt je (over-)verantwoordelijk voor de gang van zaken en de mensen om je heen. Je bent (te) zorgzaam voor je patiënten, collega’s, naasten, maar niet voor jezelf. Je wilt alles (te) goed doen. Je wilt iedereen te vriend houden en je stelt geen grenzen.

Je vindt het vanzelfsprekend dat je dit allemaal doet (en je omgeving inmiddels ook). Je weigert nooit eens dienst als vraagbaak, probleemoplosser, regelaar.

En je hebt er ook last van: je voelt je moe, gefrustreerd, ontevreden, overbelast en ondergewaardeerd.

Wat kun je hieraan doen?

1. Waar gedraag jij je als Siri of Duizenddingendoekje?
Sta eens even stil bij de situaties waarin dit gebeurt. Schrijf dat eens voor jezelf op. En ook wat de gevolgen daarvan zijn: voor jou en voor je omgeving.

2. Wat heb jij nodig om het anders te gaan doen?
Wat heb je nodig van een ander? Wat heb je nodig van jezelf? Geef om jezelf en geef jezelf toestemming om keuzes te maken in wat je wel en niet doet.

3. Begin met een eerste kleine stap.
Kies een gebied of situatie waarin je vanaf nu anders gaat reageren. Zeg bijvoorbeeld ‘ik weet het niet’ als je kind vraagt waar zijn hockeystick is gebleven (ook al weet je het wel). Zeg ‘dan kan ik niet’, tegen een extra vergadering op je werk (ook al kun je wel). Zeg ‘dat gaat nu niet’ als iemand je vraagt iets te doen (ook al kun jij het slimmer en sneller dan die ander).

Maak jij ook deze denkfout?

Maak jij ook deze denkfout?

door | feb 17, 2021 | blog, casuïstiek

Hoewel ik een latte of cappuccino op zijn tijd heerlijk vind, drink ik vooral thee. Verse gember, citroengras- of muntthee. Maar ook de zakjes van Yogi Tea. Op elke labeltje staat een spreuk.

Meestal passen de spreuken wel in ‘mijn straatje’, maar vorige week was ik onaangenaam verrast door de volgende spreuk:

Compassie is helemaal niet het constant
van jezelf aan anderen geven!
 
Dat is een denkfout.

 

Compassie is het natuurlijke vermogen om je betrokken te voelen bij pijn en lijden, met de wens om deze pijn en dit lijden te verlichten en daarin verantwoordelijkheid te nemen.

Met name op dit laatste punt gaat het bij veel vrouwelijke artsen mis: ze voelen zich erg betrokken bij de problemen van anderen en willen graag helpen die te verlichten. Daarin gaan ze makkelijk te ver.

Ze ‘denken’ dat zij verantwoordelijk zijn voor het welzijn van de ander. Dat ze tot het uiterste moeten gaan om te helpen. Dat ze zichzelf helemaal moeten geven. Als dokter, als moeder, als dochter, als vriendin.

Net als Eva*, die werkt als specialist ouderengeneeskunde. Zij is pas 43, maar wel de arts die het langst bij deze organisatie werkt. Ze kan het goed vinden met de verzorgenden, de psycholoog en de paramedici die betrokken zijn bij de zorg. Toen, midden in de Covid-periode, het teamhoofd en een van de artsen ontslag nam, voelde zij het als haar verantwoordelijkheid om te zorgen dat alles goed bleef lopen. Ze nam extra taken op zich en bood een luisterend oor aan het team. Twee weken geleden belde ze me op, omdat ze het gevoel had tegen een burn-out aan te zitten.

Of zoals Sigrid*, oncoloog. Ze vindt het ongelooflijk moeilijk om te zien wat deze Covid-periode doet met ‘haar’ patiënten. Behandelingen worden soms uitgesteld. Patiënten durven niet naar het ziekenhuis te komen uit angst besmet te raken. En er zijn ineens minder kankerdiagnoses. Het gaat haar allemaal enorm aan het hart. Daarnaast heeft ze zorgen om haar middelste zoon. Die trekt zich steeds meer terug en reageert soms weer met woede-aanvallen. Tijdens ons kennismakingsgesprek blijkt dat ze sinds het begin van de eerste lockdown eigenlijk nog geen dag echt voor zichzelf heeft gehad. Ze is steeds maar in de weer om voor iedereen te zorgen…

Met verantwoordelijkheid in bovenstaande definitie van compassie wordt iets anders bedoeld. Het gaat om de verantwoordelijkheid in actie te komen waar het kan, maar ook tot zover het kan. Het gaat dus om de juiste maat.

Veel zaken zijn buiten je controle en het leven is nu eenmaal onvoorspelbaar en rommelig.  Dat is afgelopen jaar wel heel duidelijk geworden. Het is van belang onderscheid te maken tussen je cirkel van invloed en betrokkenheid.

En het is van belang ook begripvol, vriendelijk en ondersteunend naar jezelf te zijn.

Je maakt als het ware een U-turn.

Je geeft jezelf dezelfde behandeling als je bij al die anderen doet. Je herstelt daarmee je denkfout. Je bent niet constant aan het geven, maar je ‘neemt’ ook.

* ivm privacy heb ik naam en omstandigheden aangepast

Wat te doen als het leven lastig is?

Wat te doen als het leven lastig is?

door | okt 27, 2020 | blog, corona-care

Het was te verwachten met de oplopende Covidcijfers: we hebben allemaal weer te maken met strengere maatregelen. We mogen niet meer naar een restaurant, we mogen minder mensen thuis ontvangen en sporten in teamverband en competities zijn stilgelegd. Vanavond is er weer persconferentie waarin mogelijk nog strengere maatregelen worden aangekondigd.

Ik merk dat ik me af en toe heel gefrustreerd voel dat een aantal mensen zich toch niet aan de regels houdt. En zelfs met een bewezen infectie naar het werk gaat of op bezoek bij anderen! Ik geloof dat als we ons allemaal strikt aan de regels zouden houden deze ‘halve lockdown’ niet nodig zou zijn (met alle faillissementen, banenverlies, polarisatie, onzekerheid en eenzaamheid van dien) en de zorg niet zo onder druk zou komen te staan. (En het lukt mijzelf ook niet altijd om me aan de regels te houden…)

Maar hoe andere mensen zich gedragen
is niet binnen mijn controle

We maken ons vaak vooral druk over zaken die helemaal niet binnen onze controle zijn. Zoals bijvoorbeeld Karin*, dermatoloog, die moeite heeft met twee collega’s die weinig empathisch zijn en niet begrijpen dat zij graag meer spreekuurtijd wil. Of net zoals Eefje*, internist en herstellende van een burn-out wiens moeder Covid kreeg en overleed. Ze was heel boos dat ze haar moeder in eerste instantie niet mocht bezoeken. Of Christa*, psychiater, bij wie begin dit jaar tijdens het bevolkingsonderzoek borstkanker werd ontdekt en die maar moe blijft na de behandeling.

* in het kader van privacy zijn de namen aangepast

Dat kost heel veel energie en levert eigenlijk niets op. Karin zou het liefst haar collega’s willen overtuigen van haar standpunt en zorgen dat zij ook meer tijd en aandacht aan de patient (en aan collega’s die het moeilijk hebben) besteden. Ze doet haar uiterste best en heeft het al op verschillende manieren geprobeerd, maar er verandert niets. Je kunt de ander nu eenmaal niet veranderen.

Eefje was in verband met haar ziekte nog niet aan het werk en zat zich thuis boos te maken op het verpleeghuis en het kabinet dat geen bezoek toeliet. Ze bleef maar mopperen en klagen tegen iedereen die het horen wilde. Aan de situatie veranderde dat niets.

Christa was ook boos. Vooral op haar lichaam, dat niet deed wat zij wilde. Ze voelde zich schuldig ten opzichte van haar collega’s, haar gezin, haar vriendinnen, omdat ze er niet voor hen kon zijn. Het veranderde niets aan haar fysieke conditie. Integendeel, ze werd alleen maar vermoeider en somberder.

Het is veel behulpzamer om te focussen
op de zaken waar je wel invloed op hebt.

 

Zodra je je focus verlegt op dingen waar je wel invloed op hebt kan de cirkel van invloed zich uitbreiden. Dat geeft een goed gevoel. Je voelt je kalmer en meer ‘in control’.

Door samen van een afstand naar de situatie te kijken zag Karin dat haar waarden verschillen dan die van haar twee collega’s. Toen ze eenmaal inzag dat het veranderen van haar collega’s onmogelijk was ging ze zich richten op wat er wel mogelijk was. Ze zocht vaker het contact met haar meer empathische collega’s en ze besloot naast haar werk een opleiding ‘dieet en dermatologie’ te gaan doen. Dat gaf veel voldoening: zo kan ze haar patiënten nog beter helpen.

Eefje had veel aan een zelfcompassietraining. Ze was daardoor beter in staat haar gevoelens te herkennen en erkennen. Ze zag in dat onder haar boosheid eigenlijk een groot verdriet zat. Ze kon zichzelf beter toestaan verdrietig te zijn over haar burn-out en het gemis van haar moeder en wat vriendelijker voor zichzelf zijn.

Christa had echt tijd nodig om te accepteren dat vermoeidheid na kanker heel veel voorkomt. Ook bij sterke, stoere artsen, die vinden dat ze alles aan moeten kunnen. Haar innerlijke criticus (en eigenlijk een hele ‘boardroom’) was heel sterk en liet haar voortdurend weten hoe slap ze was en dat ze zich niet zo moest aanstellen. Stukje bij beetje en met vallen en opstaan, lukte het haar om beter naar haar lichaam te gaan luisteren. Haar activiteiten af te stemmen op wat haar lichaam aankon. En het moeilijkste van alles: zich minder schuldig te gaan voelen.

Als het leven lastig is stel jezelf dan de vraag:

    • waar heb ik nu wel invloed op?
    • wat is wel binnen mijn controle?
    • wat is er nu mogelijk?
    • waar kan ik beter voor mezelf zorgen?
    • met wie is het fijn om nu contact te hebben?
    • hoe kan ik vriendelijker voor mezelf zijn?

 

Het verband tussen een tefalpan en jouw gezondheid

Het verband tussen een tefalpan en jouw gezondheid

door | jan 24, 2020 | blog

Geen zorgen, dit is geen reclame voor het bakken in een tefalpan 😉

Maar het is wel van belang voor jouw gezondheid!

Het nieuwe jaar is alweer een paar weken oud. Het normale leven met alle dagelijkse drukte, vergaderingen, diensten en andere verplichtingen is weer op gang gekomen. Je hebt misschien goede voornemens gemaakt en die, zoals gewoonlijk alweer losgelaten. Je was lekker uitgerust van de vrije dagen rond de kerst en voelt nu alweer de stress en vermoeidheid toenemen. Het leven van een dokter is Nederland is best pittig. En we zien vooral wat er niet goed gaat.

Waarom is dat? Waarom staan de kranten bijvoorbeeld vol met negatieve berichten in plaats van positieve? Wat maakt dat we wakker liggen van een kritische opmerking maar nooit van een compliment? Waarom zien we vooral de afwijzende blik van die ene collega, maar niet de vriendelijke gezichten van de tien anderen tijdens een presentatie of een overdracht?

Bad is stronger than good.

Het negatieve heeft meer impact op ons dan het positieve. Dat wordt ook wel de negativity bias genoemd.

Of zoals Rick Hanson, psycholoog het omschrijft: het negatieve plakt aan ons als klittenband. Het positieve glijdt van ons af als een druppel olie van een tefalpan. Ons brein vertoont meer elektrische activiteit als we iets negatiefs zien of meemaken dan als het iets positiefs is.

Zoals als altijd als er iets in ons brein zo werkt heeft dat op  de een of andere manier een evolutionair voordeel. In dit geval is het voor onze overleving belangrijker gespitst te zijn op gevaar dan op plezier. Het is belangrijker niet gegeten te worden dan te eten. Dus we moeten alerter zijn op de sporen van aanwezigheid van een leeuw dan van die heerlijk zoete bessen. Het helpt om vriendelijk voor elkaar te zijn en samen te werken, maar één boos, verongelijkt persoon kan de hele stam verraden aan een vijandige buur.

Het is weer een voorbeeld van ons oude brein dat moet functioneren in een nieuwe wereld. Tegenwoordig zijn er veel minder reële, echt levensbedreigende gevaren, maar ons brein scant nog steeds vooral op negatieve zaken.

Dat geldt ook voor hoe we naar onszelf kijken. We zijn geneigd te zien wat we niet goed hebben gedaan, wat we zijn vergeten, wat we hebben gemist. We geven onszelf op onze kop voor een snauw naar onze kinderen, die reep chocola die we niet helemaal op zouden eten en het gesprek met een patient dat niet helemaal goed ging.

We onthouden niet wat er allemaal goed ging. Die weduwe die zo blij was met de goede begeleiding van haar man. De lol die je met je kinderen had toen jullie samen gingen dansen. Hoe je helemaal opgaat in het paardrijden waar je na jaren weer mee bent begonnen.

Terwijl de focus op het positieve, wat wel goed gaat, wat je wel kan, waar je blij van wordt, je veel beter helpt om je doelen te bereiken dan het omgekeerde. Je zit lekkerder in je vel, je bent gezonder en je kunt beter omgaan met de moeilijkheden die het leven nu eenmaal met zich meebrengt.


Dat heeft te maken met het verschil in effect van negatieve en positieve focus en emoties in ons brein. Negatieve emoties zorgen voor stress en een vernauwde blik. Ons gevaarsysteem gaat aan, we kunnen niet meer zo goed nadenken. Positieve emoties daarentegen zorgen voor kalmte en een een open blik. We zijn in staat helder na te denken, we zien meer mogelijkheden, we kunnen lastige situaties slimmer en sneller oplossen. Dit is de broaden-and-build-theory van Barbara Fredrickson. Omdat het effect van negativiteit zo sterk is moeten we ‘extra’ positiviteit inzetten om het effect te neutraliseren.

Dit principe kunnen we ook inzetten voor de manier waarop we met onszelf omgaan. Onszelf met vriendelijkheid en mildheid, met een positieve houding benaderen, levert veel meer op dan kritiek en negativiteit! 

Hoe doe je dat dan? 

Een manier om vriendelijker voor jezelf te zijn is je af te vragen wat je tegen een goede vriend of vriendin zou zeggen?

     Een andere manier is om het boek  ‘Hart voor de dokter, met zelfcompassie aan het werk’ van Mila de Koning en mij te lezen.

      Via deze link kun je het boek bestellen 

 

Heb je toch behoefte aan meer informatie, ‘onderdompeling’ en begeleiding?

Dan nodig ik je van harte uit om mee te doen aan ‘Mind You’ een 3-daagse zelfcompassie-retraite.